ΜΑΡΙΑ ΡΕΠΟΥΣΗ

«Ανασυγκρότηση της Κεντροαριστεράς,  ο δρόμος της προγραμματικής σύγκλισης»

Πέμπτη, 29 Μαρτίου 2012

Μαρία Ρεπούση

Να πω αρχικά ότι είναι ελπιδοφόρο ότι η ιδέα της κεντροαριστερής ανασυγκρότησης είναι ακόμα ζωντανή παρά τη μεγάλη ταλαιπωρία που έχει υποστεί.  Στη ταλαιπωρία αυτή θα μου επιτρέψετε να εντάξω και το δελτίο τύπου που εξέδωσε η Πολιτεία 2012 που είχε και την πρωτοβουλία αυτής της εκδήλωσης που θεωρώ εξαιρετικά χρήσιμη. Είναι εμφανές και στη λογική της Πολιτείας 2012, όπως και σε άλλες πρωτοβουλίες που πρόσφατα συγκέντρωσαν τα φώτα της δημοσιότητας με αποκορύφωμα την κίνηση ‘Για την Ελλάδα Τώρα’  ότι οι κινήσεις για την ανασυγκρότηση της κεντροαριστεράς είναι ακόμη εγκλωβισμένες σε μια παλιά αντίληψη ενός πασοκεντρικού πυλώνα με τις λοιπές δημοκρατικές δυνάμεις στην περιφέρεια. Αυτό αν ήταν προβληματικό παλαιότερα και εμπόδιο μιας ουσιαστικής συζήτησης σήμερα είναι πολύ περισσότερο. Γιατί για να λέμε τα πράγματα με τα όνομά τους το ΠΑΣΟΚ με εξαίρεση την περίοδο της διακυβέρνησης Σημίτη εξελίχθηκε στο βασικό διαμορφωτή του λαϊκισμού στην Ελλάδα της Μεταπολίτευσης και σήμερα είναι η κύρια πολιτική δύναμη που φέρει την ευθύνη για τη χρεωκοπία της χώρας.  Θα μου πείτε γίνεται ανασυγκρότηση της κεντροαριστεράς χωρίς το ΠΑΣΟΚ ή τις δυνάμεις που εκφράστηκαν για πολλά χρόνια μέσα από το ΠΑΣΟΚ; Οφείλω να ομολογήσω, δεν γίνεται.  Είναι διαφορετικό ωστόσο να ομολογείται αυτή η πραγματικότητα και διαφορετικό να θεωρούμε ότι η προοπτική της ανασυγκρότησης της κεντροαριστεράς μπορεί να γίνει με άξονα αναφοράς το ΠΑΣΟΚ που ξέρουμε. Το κόμμα αυτό έχει στο πολιτικό του DNA μια ρητορική που αφενός του επιτρέπει την αφαίμαξη της αριστεράς και αφενός την καταγγελία της. Για του λόγου το αληθές να παραπέμψω στις πρώτες δηλώσεις του νέου αρχηγού του, του κ. Βενιζέλου, τις οποίες είμαι βέβαιη ότι γνωρίζουμε όλοι σ’ αυτήν την αίθουσα. Διμέτωπο αγώνα ανακοίνωσε ο κ. Βενιζέλος για να επαναπατρίσει, νομίζω, τις ψήφους που έχασε το ΠΑΣΟΚ προς τα αριστερά.  Διμέτωπος με ταυτόχρονη απεύθυνση στην αριστερά για συγκυβέρνηση όταν είναι σε όλους σαφές ότι τα βλέμματα της ηγεσίας του ΠΑΣΟΚ είναι στραμμένα στη δεξιά και όχι σε μια δεξιά τύπου Στέφανου Μάνου ή  Ντόρας Μπακογιάννη αλλά στην εθνικολαϊκιστική δεξιά του Σαμαρἀ. Μ’ αυτή τη δεξιά ετοιμάζεται αύριο να κυβερνήσει το Πανελλήνιο Κίνημα.

Η κεντροαριστερή ανασυγκρότηση δεν μπορεί να προκύψει μέσα από τέτοια τερτίπια. Χρειάζεται και αυτή ρήξεις με το παρελθόν και μια πολιτική που να αποπνέει έναν σταθερό προσανατολισμό με ποιους θέλεις να πας και ποιους ν’ αφήσεις. Θέλει άραγε το ΠΑΣΟΚ να βαδίσει αυτήν την κατεύθυνση; Αμφιβάλλω. Αν για παράδειγμα αφήσουμε τους τακτικισμούς και περάσουμε στις θέσεις εκεί το πρόβλημα γίνεται μεγαλύτερο. Δεν μπορείς για παράδειγμα να στοχεύεις στη συνεργασία με την αριστερά και να την καλείς σε προγραμματικές συμφωνίες όταν ταυτόχρονα σχεδιάζεις και εφαρμόζεις πολιτικές εξαθλίωσης, ανεργίας και εργασιακής ανασφάλειας για μεγάλα τμήματα του πληθυσμού υποστηρίζοντας ότι δεν υπάρχει άλλη λύση. Να την βρεις τη λύση, γι’ αυτό σε έχουν ψηφίσει. Δεν μπορείς να θέλεις την ανασυγκρότηση της κεντροαριστεράς και να συμφωνείς με τις πιο συντηρητικές δυνάμεις στην Ευρώπη, να ταυτίζεις τις μεταρρυθμίσεις με την πιο στενή ατζέντα του νεοφιλευθερισμού, να κόβεις τις συντάξεις και το βασικό μισθό αμελώντας την είσπραξη των εσόδων του κράτους ή τη φορολογική δικαιοσύνη και άλλα πολλά. Κάποιο λάθος υπάρχει εδώ. Μπορεί η αριστερά, η δημοκρατική εννοούμε, η ΔΗΜΑΡ συγκεκριμένα όσο   κι αν είναι της ευθύνης να συναινέσει σ’ αυτήν την πολιτική, να δεχθεί δηλαδή την άδικη κατανομή του κόστους της κρίσης ως τη μοναδική λύση για τη σωτηρία της χώρας;  Δεν γίνεται. Δεν έχει λόγο ύπαρξης. Η δική της ευθύνη είναι να συγκεράσει τα δικαιώματα των πολιτών με το δημόσιο συμφέρον, να συμβάλλει στην αναζήτηση του δρόμου της υπέρβασης της κρίσης με τους πολίτες όρθιους. Η θέση της είναι εξαιρετικά δύσκολη και από αυτήν προκύπτει κατά την άποψή μου η δυσκολία για παράδειγμα της ΔΗΜΑΡ να έχει τόσο σαφή και ξεκάθαρο λόγο για το δέον γενέσθαι. Δεν είναι τα αναμενόμενα εκλογικά ποσοστά που τη δυσκολεύουν όσο και αν είναι κι αυτά πολύ σημαντικά. Αυτό που τη δυσκολεύει γιατί είναι εξαιρετικά δύσκολο είναι η θέση της σε σχέση με την κοινωνία και το κράτος που κάνει τα πράγματα εξαιρετικά δύσκολα στην κατάληξή τους, μια θέση που απαιτεί έναν ενδιάμεσο λόγο. Οφείλει ωστόσο κι αυτή και παρά τις δυσκολίες που προκύπτουν αφενός από την ανάγκη υπεράσπισης της κοινωνίας και αφετέρου από την ανταπόκριση της χώρας στις υποχρεώσεις της, να βρει όπου ακόμα δεν τον έχει βρει το δικό της λόγο, να δώσει το δικό της ξεκάθαρο στίγμα.

Καταλήγω ότι μια προγραμματική συμφωνία για την ανασυγκρότηση της κεντροαριστεράς στις σημερινές συνθήκες είναι σήμερα περίπου ανέφικτη στη βάση της πολιτικής που έχουν αυτή τη στιγμή οι δυο χώροι που καλούνται να την υλοποιήσουν, η ΔΗΜΑΡ και το ΠΑΣΟΚ. Στο ΠΑΣΟΚ οι ίδιοι άνθρωποι που κυβέρνησαν τη χώρα και την έφεραν στη χρεωκοπία διεκδικούν και σήμερα τη ψήφο του ελληνικού λαού με τον ίδιο λόγο και αντίστοιχη πολιτική συμπεριφορά. Φοβάμαι ότι η πολιτική τους επιβίωση είναι το κυρίαρχο.  Να πω και για τη ΔΗΜΑΡ που είναι ταυτόχρονα και νέος και παλιός σχηματισμός, νέος γιατί έχει δυο περίπου χρόνια ζωής και παλιός γιατί ένα μεγάλο κομμάτι του προέρχεται από τον ΣΥΝ, ότι χρειάζεται κι αυτή να κόψει τον ομφάλιο λώρο που τη συνδέει με την αριστερή δημαγωγία ή την αποστροφή στη διακυβέρνηση της χώρας.

Τούτων δεδομένων, οφείλουμε να κρατήσουμε ανοικτή αυτήν την προοπτική συζητώντας για το τι θα μπορούσε να αποτελέσει σήμερα τη ραχοκοκαλιά μιας προγραμματικής σύγκλισης των δυνάμεων της κεντροαριστεράς και του δημοκρατικού σοσιαλισμού. Τι θα μπορούσε να προτείνει όποια πολιτική δύναμη επιθυμεί να ανοίξει αυτήν την προοπτική. Πρότειναν ήδη πολλά και οι ομιλητές και οι σχολιαστές αυτής της εκδήλωσης. Επιτρέψτε μου να κάνω μια δική μου συνόψιση. Θα έλεγα ότι το πρώτο είναι οι πολιτικές και τα μέτρα για να επιμεριστεί δίκαια το κόστος της κρίσης. Το δεύτερο είναι μια γενναία παρέμβαση για την ανανέωση του πολιτικού προσωπικού και τη σοβαρή μείωση του κόστους της λειτουργίας του. Το τρίτο είναι ένα πρόγραμμα διαρθρωτικών αλλαγών για την αντιμετώπιση φαινομένων όπως είναι η διαπλοκή, η φοροδιαφυγή, το πελατειακό σύστημα, η κομματοκρατία, η διαφθορά, και γενικά όσα μας έφεραν στο σημείο που είμαστε σήμερα και είναι καθοριστικά για τη λειτουργία του κράτους. Το τέταρτο, αυτό είναι πιστεύω πιο δύσκολο, η συμφωνία για ένα πρόγραμμα μεταρρυθμίσεων σε καθοριστικούς για την ανάπτυξη τομείς όπως είναι για παράδειγμα η  παιδεία που να μπορεί όμως να διασφαλίσει τις αναγκαίες συναινέσεις για να γίνει δυνατή η εφαρμογή τους. Δεν ωφελεί να σχεδιάζονται οι μεταρρυθμίσεις στα γραφεία των υπουργών και να μένουν στα συρτάρια μέχρι ότου έρθει ο επόμενος υπουργός ακόμη και της ίδιας κυβέρνησης για να τις ακυρώσει. Μπορούν οι δυνάμεις της κεντροαριστεράς, του δημοκρατικού σοσιαλισμού, της σοσιαλδημοκρατίας, όπως και να τις ονομάσουμε, οι δυνάμεις που επιθυμούν να κρατήσουν ανοικτή την προοπτική της κεντροαριστερής ανασυγκρότησης να προτείνουν θέσεις που θεωρούν προαπαιτούμενες για ενδεχόμενες συγκλίσεις;  Λεπτομέρειες εδώ ίσως δεν χρειάζονται γιατί πιθανότατα θα εμποδίσουν τις συγκλίσεις. Αν για παράδειγμα θέσουμε ως προαπαιτούμενα όσα ενδιαφέροντα ακούσαμε εδώ -και με τα οποία συμφωνώ σε πολλά- είναι περίπου βέβαιο ότι μιλάμε για μια υπόθεση που εμείς δεν θα προλάβουμε να ζήσουμε.